12 feiten over vitamine
B12
Vitamine B12 is een vitamine die
steeds meer in de belangstelling staat. Veel mensen vragen zich af of ze een
tekort hebben aan deze vitamine. Waar moet je op letten en wat zijn de meest
recente inzichten? Is het altijd zinvol om extra vitamine B12 te nemen en kan
een teveel kwaad? We zetten de feiten op een rij.
1. Alleen dierlijke
producten zijn rijk aan vitamine B12
Vitamine B12 (cobalamine),
een wateroplosbare vitamine, komt alleen voor in voedingsmiddelen van dierlijke
afkomst, zoals vlees, vis, melk en eieren. Lever en leverproducten
bevatten zeer grote hoeveelheden vitamine B12. In sommige algen en zeewieren
komt een stof voor die op vitamine B12 lijkt. Deze stof is echter inactief als
vitamine. Deze nep-vitamine B12 kan zelfs een negatieve werking hebben doordat
ze de opname van echte vitamine B12 blokkeert.
2. Vitamine B12 is
belangrijk voor het zenuwstelsel en het bloed
Vitamine B12 speelt een
rol bij de vorming van rode bloedcellen, zorgt voor een goede werking van het
zenuwstelsel en is een essentiële factor voor de groei. Verder is het betrokken
bij de stofwisseling van foliumzuur.
3. In Nederland krijgen we
voldoende vitamine B12 binnen via de voeding
Onze dagelijkse voeding
bevat meer vitamine B12 dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid die de
Gezondheidsraad heeft vastgesteld. In Nederland krijgen we vitamine B12 met
name binnen door het eten van vlees. Vooral veganisten lopen een risico op een
te lage inname van vitamine B12. De Gezondheidsraad adviseert deze groep dan
ook om extra vitamine B12 te slikken.
4. Een vitamine
B12-tekort kan al beginnen in de maag
De meest voorkomende
oorzaak van een vitamine B12-tekort is een verstoorde opname in het maag-darmkanaal.
Vitamine B12 wordt in het laatste deel van de dunne darm (ileum) opgenomen. Het
probleem wordt echter al eerder veroorzaakt: in de maag. Om vitamine B12 vrij
te maken uit eiwitten zijn maagzuur en pepsine (een enzym)
nodig. Daarnaast wordt vitamine B12 gekoppeld aan de stof ‘intrinsieke
factor’. Intrinsieke factor is een bestanddeel van maagsap, dat
geproduceerd wordt door het maagslijmvlies. Wanneer het maagslijmvlies
beschadigd is, ontstaat er op den duur een vitamine B12-tekort, omdat het
lichaam geen maagzuur, pepsine en/of intrinsieke factor kan aanmaken.
5. Een tekort aan vitamine
B12 kan geheugenproblemen veroorzaken
Bij een tekort aan
vitamine B12 kan minder DNA worden aangemaakt, dat nodig is als lichaamscellen
zich vermenigvuldigen. Vooral bloed- en zenuwcellen vermenigvuldigen zich snel,
en daar zijn de effecten van een tekort dus het eerst te merken. In Nederland
heeft naar schatting een op de vier ouderen een
tekort aan vitamine B12, door een verminderde opname in het maag-darmkanaal.
Dit kan leiden tot bloedarmoede en schade aan het zenuwstelsel. Dat uit zich in
symptomen zoals vermoeidheid, gebrek aan eetlust en hoofdpijn, maar op de duur
ook in typische verschijnselen als tintelende en gevoelloze handen en voeten,
geheugenproblemen en coördinatiestoornissen.
6. Pernicieuze anemie is
geen synoniem voor een vitamine B12-tekort
In de volksmond worden de
termen 'pernicieuze anemie' en 'vitamine B12-tekort' nogal eens door elkaar
gebruikt. Officieel spreekt men alleen van pernicieuze anemie als het vitamine
B12-tekort veroorzaakt wordt door auto-immuun gastritis. Dit is een
auto-immuunziekte, waarbij het lichaam antistoffen aanmaakt tegen het eigen
maagslijmvlies. Het lichaam valt als het ware het eigen maagslijmvlies aan,
waardoor een blijvende ontsteking van het maagslijmvlies ontstaat. Hierdoor
produceert de maagwand ook op jonge(re) leeftijd veel minder maagsap én
intrinsieke factor dan normaal, wat de opname van B12 belemmert. Als gevolg
daarvan kan een specifieke soort bloedarmoede ontstaan: pernicieuze anemie.
7. Vitamine B12 wordt op
verschillende manieren opgenomen
Actieve opname van
vitamine B12 gebeurt in de darm via specifieke receptoren. Deze receptoren
binden alleen vitamine B12, wanneer dat eerst is gebonden aan intrinsieke
factor.
Passieve opname van vitamine B12 gebeurt door diffusie, dus
zonder dat de cellen daarvoor arbeid moeten verrichten. Er is dan geen
intrinsieke factor nodig. Deze opname vindt plaats over de gehele lengte van
het maag-darmkanaal. Gemiddeld wordt 1% van oraal toegediend vitamine B12 (in
kristallijne vorm) opgenomen via diffusie.
8. Een injectie is niet
altijd nodig
Patiënten met
opnamestoornissen worden vaak behandeld met B12-injecties rechtstreeks in de
spieren, waarvoor ze op regelmatige tijdstippen naar de huisarts of het
ziekenhuis moeten. Zoals eerder aangegeven kan het lichaam vitamine B12
ook passief opnemen over de lengte van het hele maag-darmkanaal. Er is dan geen
intrinsieke factor nodig. Patiënten kunnen dus ook geholpen worden met
hooggedoseerde B12-supplementen (1 mg per dag), waarvan ongeveer 1% passief
wordt opgenomen. Op die manier wordt er uiteindelijk voldoende vitamine B12
opgenomen in het lichaam.
9. Teveel vitamine
B12 kan geen kwaad
Het lichaam kan bij een
hoge inname zelf de opname van vitamine B12 uit de voeding beperken. Er zijn
daarnaast geen nadelige effecten op het lichaam bekend van een hoge vitamine
B12-inname. Het opnamepercentage van vitamine B12 neemt af bij toenemende
inname. Bij een inname van 1 microgram wordt 50% opgenomen, bij een inname van
25 microgram is dit slechts 5%.
10. Diabetes type 2
patiënten moeten opletten!
Diabetespatiënten die het
medicijn metformine langdurig
gebruiken, lopen het risico een tekort aan vitamine B12 te ontwikkelen. Dit
medicijn heeft namelijk een negatieve invloed op de opname van vitamine B12 in
de darmen.
11. Vitamine B12-tekort
wordt in verband gebracht met Alzheimer
Vitamine B12 heeft invloed
op het homocysteïnegehalte in het bloed. Homocysteïne is een stof die ontstaat
bij de stofwisseling van eiwitten. Een hoog homocysteïnegehalte wordt in
verband gebracht met de ontwikkeling van Alzheimer en hart- en
vaatziekten.
12. Extra vitamine B12
heeft geen invloed op haar, huid en nagels
In het algemeen geldt dat
gezonde voeding belangrijk is voor een gezonde hoofdhuid en gezond haar. Bij
het Vitamine Informatie Bureau komen regelmatig vragen binnen over het nemen
van extra vitamine B12 voor de huid, haren en nagels. Vitamine B12 wordt echter
niet direct in verband gebracht met haar, huid en nagels. Andere vitamines en
mineralen spelen hierbij wel een rol: bijvoorbeeld retinol (vitamine A),
riboflavine (vitamine B2), niacine (vitamine B3), biotine (vitamine B8),
pantotheenzuur (vitamine B5) of ijzer.
Bronnen:
1. E-book
Alles over vitamine B12, www.voedingonline.nl
2. Blokdijk
V., Berg h. van den & Hulshof K. (2000). Vitamine B12-inneming is ruim
voldoende. Vlees levert bijna de helft van vitamine B12. Voeding Nu 2 (7/8):
13-15
3. Maagleverdarmstichting, www.mlds.nl
4. http://www.apotheek.nl/Medische_informatie/Medicijnen/Producten/Vitamine_B12_hydroxocobalamine.aspx?mId=10704&rId=1261
5. Wetenschappelijke
stand van zaken ten aanzien van vitamines, mineralen en spoorelementen, TNO
Voeding, 2007, Vitamine-info.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten